Polski przedsiębiorca – bohater czy czarny charakter? Co myślą Polacy? Według badań, aż 79 proc. Polaków uważa ich za pożytecznych, ale jednocześnie, aż 38 proc. kojarzy ich z kombinatorstwem.
Zespół badawczy, złożony z tygodnika „Wprost”, Szkoły Głównej Handlowej oraz agencji SW Research, przeprowadził wiosną 2024 roku sondaż dotyczący wizerunku polskich przedsiębiorców. Wyniki tego badania rzucają światło na to, jak postrzegani są polscy biznesmeni oraz jak zmienia się ich odbiór w zależności od grup wiekowych, wykształcenia i miejsca zamieszkania.
Jaki wizerunek ma polski przedsiębiorca? Dualizm skojarzeń
W pierwszym pytaniu ankietowani mieli wskazać, które cechy najbardziej kojarzą im się z polskim przedsiębiorcą. Otrzymali do wyboru osiem cech, w tym cztery pozytywne: pracowitość, odpowiedzialność, sukces i przebojowość oraz cztery negatywne: kombinatorstwo, wyzysk, prowizorka i marazm. Wyniki były zaskakujące: najczęściej wymienianą cechą było kombinatorstwo (37,8 proc.), które wyprzedziło pracowitość (34,6 proc.) i wyzysk (31,4 proc.).
W dalszej kolejności odpowiedzi rozkładały się następująco: 22,3 proc. – odpowiedzialność, 15,9 proc. skojarzyło polskiego przedsiębiorcę z sukcesem, dla 14,3 proc. była to prowizorka, dla 11,2 proc. przebojowość; 3,8 proc. wybrało marazm, zaś 5,8 proc. nie wybrało żadnej z powyższych cech.
Wyniki te pokazują, że stereotyp „kombinatora” mocno funkcjonuje w polskim społeczeństwie, mimo że wielu przedsiębiorców ciężko pracuje na swoje sukcesy. Myliłby się ten, kto sądziłby, że tę cechę jako najlepiej obrazującą polskiego biznesmena wybierali najstarsi Polacy pamiętający czasy PRL.
W raporcie czytamy, że kombinatorstwo wybierali młodzi Polacy do 24 lat (41,2 proc.), podobnie respondenci w wieku 25-34 lata (38 proc.) oraz średnie pokolenie, czyli Polacy w wieku 35-49 lat - (42,9 proc.). W starszych grupach wiekowych, powyżej 50. roku życia, dominowała już bardziej pozytywna cecha – pracowitość (36,6 proc.).
Różnice w postrzeganiu polskich przedsiębiorców uwidaczniają się również w zależności od miejsca zamieszkania. Okazuje się, że przedsiębiorcy cieszą się największym uznaniem w mniejszych miastach do 20 tysięcy mieszkańców oraz w średnich miastach liczących do 199 tysięcy osób. Tam przeważają pozytywne skojarzenia – przedsiębiorcy postrzegani są jako pracowici i odpowiedzialni. Z kolei w największych metropoliach, gdzie mieszka ponad 500 tysięcy osób, aż 45 proc. ankietowanych uznaje ich za kombinatorów.
Polska – kraj nieprzyjazny dla przedsiębiorców
Jednym z ważniejszych wątków badania była łatwość funkcjonowania biznesu w Polsce. Spytano Polaków, czy uważają, że Polska jest krajem przyjaznym dla przedsiębiorców. Tutaj wielkich niespodzianek nie było. Ponad 45 proc. respondentów uznało, że Polska nie jest krajem przyjaznym dla biznesu, a tylko 34 proc. stwierdziło, że jest odwrotnie. Co piąty badany nie miał na ten temat zdania. Odpowiedzi były podobne bez względu na poziom zarobków, wykształcenie czy miejsce zamieszkania.
Młodsze pokolenie, w grupie wiekowej 25-34 lata, najbardziej krytycznie ocenia warunki prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce (53,8 proc.). To pokolenie, które dopiero wchodzi na rynek pracy i często po raz pierwszy styka się z biurokracją i utrudnieniami związanymi z prowadzeniem własnej firmy.
Ciekawe, że badani w wieku powyżej 50 lat uznali, że Polska jest krajem przyjaznym dla przedsiębiorców - 38,8 proc. wskazań na tak vs. 37,4 proc. wskazań na nie.
Polscy przedsiębiorcy płacą podatki więc są pożyteczni
Mimo mieszanych opinii na temat etyczności przedsiębiorców, Polacy w większości zgadzają się, że odgrywają oni ważną rolę w gospodarce. Aż 78,9 proc. ankietowanych uznało, że przedsiębiorcy są pożyteczni dla społeczeństwa. Tylko 7,5 proc. miało odmienne zdanie, a co dziewiąta osoba nie miała zdania w tej sprawie.
Najważniejszą cechą przedsiębiorców w oczach Polaków jest płacenie podatków. W pytaniu o to, co ankietowani uznają za najważniejsze w działalności przedsiębiorców - 25,2 proc. wskazało właśnie podatki jako kluczowy aspekt.
Tuż za tym uplasowało się tworzenie nowych miejsc pracy (24,7 proc.) oraz wytwarzanie większości polskiego PKB (22,2 proc.). To pokazuje, że mimo pewnych uprzedzeń Polacy doceniają realny wkład przedsiębiorców w rozwój kraju.
Neutralny wizerunek. Ani pozytywny, ani negatywny
W ostatnim pytaniu zapytano jak postrzega się u nas w kraju przedsiębiorców. Jaki mają wizerunek? Ponad 40 proc. ankietowanych stwierdziło, że przedsiębiorcy nie mają ani pozytywnego, ani negatywnego wizerunku – są po prostu neutralni. Co jednak pocieszające, blisko 36 proc. respondentów oceniało ich pozytywnie, podczas gdy jedynie 12,7 proc. miało negatywne skojarzenia.
Warto zauważyć, że poziom zarobków miał wpływ na ocenę wizerunku przedsiębiorców. Im wyższe dochody respondentów, tym częściej kojarzyli oni przedsiębiorców pozytywnie. Przykładowo, osoby zarabiające powyżej 7000 zł netto najczęściej wskazywały na pozytywny wizerunek (40,1 proc.), podczas gdy osoby zarabiające mniej były bardziej neutralne w swoich ocenach.
Dlaczego nad Wisłą postrzegają przedsiębiorców nie najlepiej?
Wnioski z raportu wskazują, że polski przedsiębiorca to postać paradoksalna – pracowity kombinator, działający w trudnym otoczeniu, ale pożyteczny dla społeczeństwa. Jednocześnie jego wizerunek pozostaje dla wielu Polaków obojętny. Przyczyn tego stanu rzeczy może być kilka.
Brakuje kampanii edukacyjnych, mówiących o wpływie polskich przedsiębiorców na rozwój kraju, podobnie nie ma kampanii wizerunkowych, które pomogłyby odczarować mity wokół polskiej przedsiębiorczości i zmienić mentalność Polaków w postrzeganiu prywatnego biznesu.
Nie pomagają też medialne doniesienia o zatrzymaniach i aresztowaniach przedsiębiorców, które są chętnie wykorzystywane przez polityków w kampaniach wyborczych. Polacy wciąż mają niewielką wiedzę finansową, co utrudnia im zrozumienie realiów prowadzenia biznesu. Do tego dochodzi rosnąca biurokracja i trudne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej, co zniechęca młodych ludzi do zakładania firm. Opublikowany w czerwcu tego roku ranking Global Business Complexity Index pokazuje, że Polska pod względem przyjazności dla biznesu wypadła najgorzej na tle krajów, z którymi graniczymy – biznes prowadzi się prościej nawet w objętej wojną Ukrainie.
Do tego dochodzi nikłe wsparcie rządu dla krajowego biznesu, a nadmierna ekscytacja przedsiębiorcami z zagranicy, uwarunkowania historyczne i kulturowe pokazują, że pamięć o polskich przedsiębiorcach nie istnieje w przestrzeni publicznej. Polscy przedsiębiorcy, choć w dużej mierze pozytywnie postrzegani przez społeczeństwo, wciąż mają wiele do zrobienia, aby poprawić swój wizerunek i zdobyć większe zaufanie obywateli. Pora na działania, które odczarują mit „kombinatora” i pokażą, że polski biznes to nie tylko wyzysk, ale też pracowitość i innowacyjność.
Źródło: Raport "Wprost", czerwiec 2024 - dostępny pod linkiem
%20(1).webp)
