12 godzinny system pracy

Pracownicy zatrudnieni w zakładzie pracy wykonują swoje obowiązki w określonym przez pracodawcę systemie czasu pracy. System czasu pracy to sposób uregulowania dobowego i tygodniowego wymiaru oraz rozkładu czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym.

Pracownicy mają ustalony dobowy wymiar czasu pracy, wymiar godzin do przepracowania w tygodniu oraz w okresie rozliczeniowym.

W aktualnie obowiązujących przepisach wyróżnia się kilka systemów czasu pracy: podstawowy system czasu pracy, równoważny system czasu pracy, zadaniowy system czasu pracy, system przerywanego czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy, system weekendowego czasu pracy, praca w ruchu ciągłym.

Dopuszczalne jest stosowanie kilku różnych systemów w jednym zakładzie, z których równoważny system czasu pracy uważany jest za jeden z bardziej elastycznych.

Podstawowy i równoważny system pracy

Do najbardziej popularnych systemów czasu pracy należą system podstawowy oraz system równoważny.

Podstawowy jest z 8-godzinną normą dobową i przeciętnie 40-godzinną normą tygodniową w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy – czytamy w poradnikupracownika.pl

W niektórych firmach, w których wymaga tego specyfika i organizacja działalności, wprowadza się równoważny system czasu pracy. Pozwala on wydłużyć zmianę pracowniczą maksymalnie do 12 godzin.

System równoważny zakładający przedłużenie doby pracowniczej pozwala na większą swobodę pracodawcy w kreowaniu czasu pracy pracownika.

12 godzin na dobę w równoważnym czasie pracy

W systemie równoważnym pracodawca może wydłużyć dobowy wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę.

Nie oznacza to, że pracownik będzie musiał więcej pracować. Przedłużenie odbywa się kosztem skróconego lub wolnego dnia pracy, który pracownik może sobie odebrać.

Równoważny czas pracy pozwala również na wydłużenie okresu rozliczeniowego, który przeważnie wynosi 1 miesiąc, lecz w przypadkach uzasadnionych może wynieść nawet do 4 lub do 12 miesięcy.

12, a nawet 16 i 24 godziny w równoważnym systemie czasu pracy

Wprowadzając system równoważnego czasu pracy, dobową normę czasu pracy pracodawca może wydłużyć nawet do 16 godzin – w przypadku pracowników pracujących przy dozorze urządzeń.

Dobowy wymiar czasu pracy może wynieść nawet 24 godziny w równoważnym systemie czasu pracy na pewnych stanowiskach pracy: przy pilnowaniu mienia, przy ochronie ludzi, dla pracowników zakładowych straży pożarnych.

Pracownicy nie mogą pracować ponad normy, trzeba przestrzegać przerw na odpoczynek

Wprowadzenie systemu 12-godzinnego nie oznacza większej ilości pracy niż zakłada norma. Pracodawca zobowiązany jest do przestrzegania określonych przepisów. Ich naruszenie grozi grzywną. Pracodawca musi zapewniać podwładnym co najmniej 11 godzin ciągłej przerwy na dobę. Pracownikowi przysługuje także 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku w tygodniu.

Dłużej pracować mogą: osoby zarządzające w imieniu pracodawcy miejscem pracy, pracownicy biorący udział w ochronie życia lub zdrowia ludzkiego, osoby pracujące przy ochronie mienia, środowiska czy usuwaniu awarii.

Jeśli pracownik musi zostać w pracy dłużej niż 12 godzin, za trzynastą i każdą kolejną godzinę należy mu się dodatek w wysokości 50 proc. stawki godzinowej. Za pełnienie obowiązków przez podstawowe 12 godzin dodatek nie przysługuje.

W równoważnym systemie czasu pracy dłuższe przerwy, więcej dni wolnych

12-godzinny system pracy wiąże się z pewnymi zaletami, zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. Dzięki niemu pracownik jednego dnia może pracować dłużej i skończyć pracę szybciej dnia następnego lub skorzystać ze zwiększonej liczby dni wolnych od pracy.

Główną zaletą pracy w systemie 12-godzinnym są dłuższe przerwy od pracy. Przysługujące okresy odpoczynku mogą trwać od dwóch do nawet ośmiu dni z rzędu. Dłuższe zmiany sprawiają, że zmniejsza się liczba dni spędzonych w pracy, a to oznacza oszczędność na dojazdach.

Standardowe 20 dni roboczych w miesiącu w systemie 12-godzinnym może zmniejszyć się do 13 dni. Daje to możliwość zaplanowania większej liczby godzin w dniach, kiedy istnieje taka potrzeba, oraz ograniczyć liczbę pracowników wtedy, gdy zapotrzebowanie spada.

Elastyczne zarządzanie w sezonie dzięki systemowi równoważonemu

Pozwala to zapewnić większą efektywność firmy w kluczowych momentach, co nie byłoby możliwe w podstawowym systemie pracy. Wprowadzenie równoważnego czasu pracy pozwala na elastyczne zarządzanie personelem, np. w sezonie zwiększonego ruchu.

12-godzinne zmiany pracownicze nie są rozwiązaniem idealnym. Mogą okazać się uciążliwe z kilku powodów. W systemie 12 godzin pracy, aż połowa zmian może przypadać na porę nocną, co nie każdy pracownik może znosić dobrze i nie wszystkim może się spodobać.

Dlatego wymagający system 12-godzinny może wpływać negatywnie na stan zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Praca w takim systemie może przeszkadzać w zadbaniu o sprawy prywatne. Dniówki są na tyle długie, że po powrocie do domu nie moa możliwości załatwienia spraw urzędowych czy pójścia wizyty u lekarza.

W gastronomii, handlu, w służbach ratowniczych

Równoważny system czasu pracy może zostać wprowadzony w dowolnej chwili, nie wymaga zgody pracowników, chyba że w przedsiębiorstwie działają związki zawodowe - wówczas muszą one zatwierdzić zmianę w regulaminie.

Jak czytamy w kadromierzu.pl możemy wprowadzić równoważny czas pracy w swoim zakładzie pracy, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub czynnikami dotyczącymi organizacji pracy. Można go bez problemu łączyć z pracą zmianową, weekendową czy indywidualnym rozkładem czasu pracy.

Jest idealnym rozwiązaniem m.in. dla gastronomii czy handlu, ale także dla zakładowych służb ratowniczych czy ochrony mienia.

Kto nie może pracować w systemie równoważnym?

Kodeks pracy wyszczególnia osoby, których dobowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę. Wśród nich wymienić można: pracowników na stanowiskach pracy, na których normy najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia są przekraczane, pracownice w ciąży, osoby z niepełnosprawnościami, pracowników młodocianych, pracowników opiekujących się dziećmi do 8 roku życia.

Jak wprowadzić równoważny system czasu pracy?

Aby zmienić system czasu pracy na równoważny, musisz zamieścić taką informację w przepisach wewnątrzzakładowych. Taki zapis może znaleźć się w: układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy, obwieszczeniu (jeśli zakład pracy nie jest objęty układem zbiorowym pracy).

Ustalenia regulaminu pracy lub innych przepisów powinny zawierać informacje dotyczące: liczby osób objętych równoważnym systemem czasu pracy, liczby godzin w poszczególnych dniach pracy, czasu równoważenia przekroczeń dobowego wymiaru czasu pracy, przyjętych okresów rozliczeniowych czasu pracy.